protocol

Protocol

Protocol'ler struct, class veya enum gibi yapıların içerisinde olması gereken fonksiyon, değişken vb nesneleri tanımladığımız arayüzlerdir. Farklı programlama dillerinde bulunan interface yapısına benzemektedir.

Protocol Neden Kullanılır?

Swift'de aslında protocol'lerin kullanılma amacı swift'in OOP'da bulunan çoklu miras (multiple inheritance) özelliğini desteklememesidir. Swift 2.0 ile birlikte POP (Protocol Oriented Programing) yapısını tanıtarak OOP'nin eksiklerini gidermeye çalışmıştır. OOP struct ve enumlar ile tam anlamıyla çalışamadığından dolayı Protocol kullanımı swift içerisinde daha mantıklı hale gelmiştir. Çünkü protocol'ler struct, class veya enumlara birden fazla kez referans olabilir. Ayrıca birbirleri arasında da referans oluşturabilirler. Bu şekilde daha okunaklı bir kod inşa edebiliriz.

Protocol Yapısı

Şimdi bir protocol oluşturalım.

protocol MovieProtocol {
    
}

Protocol içerisine fonksiyon ve değişken tanımlayalım.

protocol MovieProtocol {
    var title : String {get}
    
    var detail : String {get set}
    
    func getMovie()
    
    func getMovieCount() -> Int
}

Protocol içerisinde tanımladığımız değişkenlerin sonunda bulunan {get set} yapıları aslında bu değişkenin okunabilir ve yazılabilir olup olmayacağını belirtmemizi sağlamaktadır. get var ise bu değişkenimizin değeri görüntülenebilir. set mevcut ise bu değişkenimizin değeri güncellenebilir. Bunların her ikisini aynı anda kullanmak zorunda değiliz sadece birini de kullanabiliriz. Eğer herhangi bir get veya set tanımlaması belirtmezsek bu default olarak {get set} şeklinde algılanmaktadır. Bu protocol'den referans alan class veya sturct içerisinde tanımlanan property'i daha sonradan get only olarak kısıtlayamayız.

Protocol içerisine çeşitli tanımlamaları yaptık. Şimdi bu protocol'ümüzü kullanalım.

struct Movie : MovieProtocol {
    var title : String {
      get {
            return "Movie Title"
        }
    }
    var detail : String
    
    func getMovie() {
        
    }

    func getMovieCount() -> Int {
        return 0
    }
}

Movie adında bir sturct oluşturduk ve MovieProtocol sanki classlarda bulunan miras işlemini gerçekleştiriyor gibi struct ismimizden sonra : (iki nokta) koyarak yazdık. Swift'de bir struct veya class birden fazla protocol referans olarak alabilir. Fakat bir class'a protocol referans olarak tanımlanacaksa class'ın eğer varsa miras aldığı class isminden sonra , (virgül) koyarak tanımlanmalıdır. Yani class'larda öncelik miras alma işlemidir daha sonra protocol referansları yazılmalıdır.

Protocol Kullanımı Hakkında Bazı Bilgiler

1- Bir protocol farklı birden fazla protocol'ü referans olarak alabilir. Aşağıdaki örneği inceleyerek durumu daha net anlayabiliriz.

protocol A {
    var name : String {get set}
}

protocol B: A {
    var age : Int {get set}
}

struct  Test : B {
    var name : String
    var age : Int
}

Test struct'ı B protocol'ünden referans alıyor ve içerisinde name ve age değişkenlerinin tanımlanması zorunlu hale geliyor. Çünkü B protocol'ümüzde A protocol'ümüzden referans almış durumdadır.

2- Bir protocol'ü sadece class'ların referans olarak kullanmasını istiyorsak bu protocol'e AnyObject referansını eklemeliyiz.

protocol DayProtocol: AnyObject {

}

3- Protocol içerisinde init fonksiyonunu tanımlayabiliriz. Eğer bu protocol'den bir class referans alırsa class içerisinde init fonksiyonunu tanımlarken başına required tagı eklenmelidir.

protocol DayProtocol {
   init()
}

class Day : DayProtocol {
     required init() {

     }
}

NOT: Yukarıdaki kodda bulunan Day class'ı eğer bir class'dan miras alıyor olsaydı init fonksiyonu required override init şeklinde yazılmalıydı.

4- Protocol içerisinde tanımladığımız bir property veya fonksiyonu optional hale getirebiliriz. Optional bir nesne üretmek için protocol tanımının başına @objc eklemeliyiz. Aşağıdaki örneği inceleyerek daha iyi anlayabiliriz.

@objc protocol DayProtocol {
   @objc optional var age: Int { get set }
   var name : String {get set}
}

class Day : DayProtocol {
    var name : String = "Bahri"

}

NOT: Optional bir değer içeren protocol sadece class ile birlikte kullanılabilir.